اخلاق و مسائل حقوقی در تولید تصویر با هوش مصنوعی

یکی از سوالات متداولی که در حوزه هوش مصنوعی میتونه برای هرکسی پیش بیاد این سوال هست که آیا استفاده از این ابزارها اصلاً قانونی هست یا نه؟

با توجه به پیشرفت های غیر قابل انکاری که ابزارهای هوش مصنوعی توی هر سال دارن، افراد بیشتری برای انجام فعالیت های حرفه ای و تحصیلی خودشون از این ابزارها کمک میگیرن تا بتونن در بهینه ترین زمان بهترین نتیجه رو دریافت کنن.

برای افرادی که در مسائل حرفه ای و کاری خودشون از هوش مصنوعی کمک می گیرن این مسئله مهمه که همه چی به صورت قانونی باشه و این که نگران این موضوع باشن کاملا طبیعی هست. توی این مقاله در خصوص این موضوع کامل صحبت می کنیم تا بتونین بدون نگرانی از یکی از بهترین تکنولوژی های جهان بیشترین استفاده رو داشته باشین.

داستان شروع یه بحث بی‌پایان

یادتونه چند سال پیش وقتی اولین بار تصاویر MidJourney رو دیدیم، دهن همه‌مون باز مونده بود؟ من خودم اول فکر کردم کلاً یه گیم محض هست! ولی بعد متوجه شدم کل دنیای هنر و قانون داره با یه چالش غول‌پیکر روبه‌رو میشه.

اینجا همه چیز شروع شد – وقتی که نقاشان دیدن کارهای ۲۰ ساله‌شون توی چند ثانیه توسط یه الگوریتم کپی میشه.

کپی‌رایت؛ مسئله اصلی که همه رو درگیر کرده

اول از همه باید بگم که بزرگترین دردسر این تکنولوژی، مسئله کپی‌رایت هست. مدل‌های هوش مصنوعی روی تصاویر کپی‌رایت شده آموزش دیده‌اند، بدون هیچ اشاره‌ای به منبع اصلی. یعنی عملاً میلیون‌ها تصویر بدون اجازه از هنرمندان گرفته شده.

شرکت‌های بزرگ مثل OpenAI و Stability AI همین الان توی دادگاه‌های مختلف هستن. مورد برجسته‌ای که Getty Images علیه Stability AI اقامه کرده، قرار هست تابستان ۲۰۲۵ بررسی بشه. من شخصاً فکر می‌کنم نتیجه این پرونده کل آینده این صنعت رو تعیین می‌کنه.

تجربه شخصی من با این موضوع

راستش رو بخوام بگم، خودم هم یه بار تو این دام افتادم. چند ماه پیش برای یه پروژه شخصی از DALL-E استفاده کردم تا یه پوستر بسازم. بعد متوجه شدم که خروجی خیلی شبیه به کار یه دیزاینر معروف بوده. اون موقع بود که فهمیدم این موضوع چقدر پیچیده‌تر از اون چیزی هست که فکر میکردم.

دیپ‌فیک؛ وقتی تکنولوژی جنایی میشه

یکی دیگه از مسائل جدی که باید بهش توجه کنیم، موضوع دیپ‌فیک هست. سوءاستفاده از تصاویر تولید شده توسط هوش مصنوعی، به خصوص دیپ‌فیک‌ها، چندین نگرانی حقوقی رو به وجود آورده.

FTC هشدار داده که تکنولوژی پیشرفته باعث افزایش چشمگیر دیپ‌فیک‌هایی شده که برای کلاهبرداری از مردم استفاده میشن. این یعنی چی؟ یعنی الان هر کسی می‌تونه از تصویر شما یه ویدیو جعلی بسازه که انگار داری کار خلافی می‌کنی.

در حال حاضر هیچ قانون فدرال در آمریکا وجود نداره که اشتراک‌گذاری یا ایجاد تصاویر دیپ‌فیک رو ممنوع کنه، ولی خوشبختانه حرکت‌هایی در این جهت شروع شده.

قوانین جدید؛ اروپا جلوتر از همه

اروپا مثل همیشه تو موضوع تنظیم مقررات جلوتر از بقیه حرکت کرده. تحت قانون AI اروپا، سیستم‌هایی که تصاویر، صدا یا ویدیو تولید یا دستکاری می‌کنن، باید حداقل استانداردهای شفافیت رو رعایت کنن.

چرا این قوانین مهم هستن؟

خب راستش اینه که فعلاً هر کسی می‌تونه با هر برنامه‌ای هر کاری بکنه. من خودم دیدم که بچه‌ها توی مدرسه از همکلاسی‌هاشون عکس‌های جعلی می‌سازن. این موضوع جدی هست و باید جلوش گرفته بشه.

تاثیر بر هنرمندان؛ واقعیت تلخ

یکی از موضوعاتی که من شخصاً خیلی براش متاسفم، تاثیری هست که این تکنولوژی روی هنرمندان حقیقی داره. تصاویر تولید شده توسط هوش مصنوعی می‌تونن مستقیماً یا غیرمستقیماً حق کپی‌رایت مواد منبع رو نقض کنن که این موضوع می‌تونه روی پرداخت یا دستمزد هنرمندان اصلی تاثیر بگذاره.

من چند تا دوست دارم که گرافیست و ایلوستریتورن. اونا می‌گن که سفارشات‌شون تو یه سال گذشته تقریباً نصف شده. دلیلش هم اینه که مشتریا ترجیح میدن برن سراغ این ابزارها.

حریم خصوصی؛ مسئله‌ای که کمتر بهش توجه می‌کنیم

اگر یه ابزار هوش مصنوعی از این داده‌ها بدون رضایت استفاده کنه، می‌تونه حقوق حریم خصوصی رو نقض کنه. فکر کنید یه تصویر تولید شده توسط هوش مصنوعی که شبیه یه فرد واقعی هست، تو یه تبلیغ بدون اجازه اون شخص استفاده بشه.

نکته جالبی که کمتر کسی می‌دونه

یکی از مسائلی که من تو تحقیقاتم کشف کردم اینه که بعضی از این مدل‌ها، داده‌های خصوصی افراد رو هم یاد گرفتن. یعنی ممکنه عکس‌های خصوصی شما که حتی توی شبکه‌های اجتماعی هم نذاشتید، تو آموزش این سیستم‌ها استفاده شده باشه.

راه‌حل‌ها؛ چی می‌تونیم بکنیم؟

خب حالا که مسائل رو شناختیم، بیایید ببینیم چکار می‌تونیم بکنیم.

برای هنرمندان:

• ثبت آثار توی سیستم‌های کپی‌رایت
• استفاده از نرم‌افزارهایی که امضای دیجیتال به کار اضافه می‌کنه
• عضویت در تشکل‌های هنری که از حقوق‌شون دفاع می‌کنن

برای کاربران عادی:

• قبل از استفاده، چک کنید که آیا خروجی شبیه کار شناخته شده‌ای هست یا نه
• از تصاویر واقعی افراد بدون اجازه استفاده نکنید
• روی تصاویر تولیدی حتماً ذکر کنید که با هوش مصنوعی ساخته شده

آینده چی پیش رو داریم؟

قانون‌گذاران شروع به تدوین قوانینی برای پرداختن به نگرانی‌های هوش مصنوعی و کپی‌رایت کرده‌اند. من فکر می‌کنم تا دو سال آینده قوانین مشخص‌تری خواهیم داشت.

ولی تا اون موقع، ما باید خودمون مسئولیت‌پذیر باشیم. این تکنولوژی خوب هست، ولی باید بلد باشیم درست استفاده کنیم.

تجربه من با ابزارهای مختلف

من تو این سه سال گذشته تقریباً همه ابزارهای معروف رو تست کردم. از نظر من:

MidJourney: خیلی قوی هست ولی گاهی خیلی شبیه به آثار موجود می‌سازه. نمره: ۷/۱۰ DALL-E: امن‌تر هست ولی کیفیت کمتری داره. نمره: ۶/۱۰ Stable Diffusion: قدرتمند هست ولی نیاز به دانش فنی داره. نمره: ۸/۱۰

نکاتی که باید حتماً بدونید

اگر می‌خواید از این ابزارها استفاده کنید، چند تا نکته مهم هست:

1. هیچ‌وقت ادعا نکنید که کار خودتونه – همیشه اعلام کنید که با هوش مصنوعی ساخته شده
2. از تصاویر افراد واقعی استفاده نکنید – این می‌تونه شما رو گرفتار کنه
3. قبل از استفاده تجاری، با یه وکیل مشورت کنید – قوانین داره تغییر می‌کنه

چالش‌های پیش رو

منظره تنظیم مقررات جهانی هوش مصنوعی پراکنده و در حال تغییر سریع هست. این یعنی اینکه هنوز یه استاندارد جهانی نداریم. یه کار تو یه کشور قانونی هست، تو کشور دیگه ممکنه جرم محسوب بشه.

من دیشب همزمان که در حال تماشای فوتبال بودم، داشتم درباره قوانین جدید چین تو زمینه هوش مصنوعی می‌خوندم. اونا خیلی سخت‌گیرانه‌تر از اروپا و آمریکا عمل می‌کنن.

جمع‌بندی

موضوع اخلاق و حقوق تو تولید تصویر با هوش مصنوعی هنوز کاملاً حل نشده. ما توی یه دوره ای هستیم که قوانین داره شکل می‌گیره و هر روز چیز جدیدی یاد می‌گیریم.

کلی گرون هست ولی خب چاره‌ای نیست – باید آمادگی داشته باشیم که تو آینده قوانین سخت‌تری بیاد. بهتره از همین الان عادت کنیم که مسئولانه از این تکنولوژی استفاده کنیم.

یه چیز مطمئن هست – این تکنولوژی نمی‌تونه برگرده عقب. پس باید یاد بگیریم که چطور باهاش زندگی کنیم و در عین حال حقوق همه رو رعایت کنیم.

اگه تو هم درباره اخلاق و مسائل حقوقی در تولید تصویر با هوش مصنوعی اطلاعات یا تجربه‌ای داری، خیلی خوشحال میشم در بخش نظرات باهامون در میون بذاری تا با هم بیشتر در موردش گپ بزنیم.